مراقبت های بعد از عمل جراحی بینی

Care After Rhinoplasty

روزانه تعداد بسیار زیادی از افراد جامعه تحت عمل جراحی بینی قرار میگیرند . به دلیل تعداد زیاد افراد متقاضی این جراحی و سوالات متعدد در مورد نحوه مراقبت های بعد از عمل جراحی بینی ، لزوم بحث و توضیح اختصاصی در این مورد احساس شد .

گچ یا اسپلینت خارجی بینی

پس از جراحی عمل بینی جهت نگهداری استخوانها و بافتهای تغییر مکان داده شده ، از گچ یا اسپلینت خارجی کمک میگیرند . پس از 6 تا 7 روز از عمل ، گچ برداشته میشود و با چسب به حمایت نگهداری بافتهای بینی ، کمک میکنند .
در مدتی که گچ روی بینی است ، بهتر است فرد از انجام فعالیتهای زیاد پرهیز نماید و استحمام نکند . روزی که قرار است گچ برداشته شود ، بهتر است بیمار استحمام کند ولی در صورت لق شدن گچ ، آنرا برندارد . بهتر است برداشت گچ توسط جراح وبه آرامی انجام شود چون در روزهای ابتدایی امکان جابجایی بافتهای بینی در اثر ضربه های خفیف وجود دارد .

مراقبت های بعد از عمل زیبایی بینی

تامپون یا اسپلینت داخلی یا مش بینی

ضمن عمل جراحی بینی یا رینو پلاستی جهت کنترل خونریزی و تسهیل نگهداری و حمایت از بافتها ممکن است در 2 تا 5 روز ابتدایی جراحی، تامپون یا مش بینی درون حفرات قرار داده شود . این مشها حداکثر تا 5 روز اول خصوصا در مورد بیمارانی که تحت عمل همزمان اصلاح تیغه بینی قرار گرفته اند باقی خواهد ماند و پس از آن در شرایط مطب و بدون بیهوشی به راحتی خارج خواهد شد .

در برخی مواقع که تغییرات بافتی ضمن عمل خیلی خفیف است ممکن است جراح از تامپون استفاده نکند .تا مدتی که تامپون در حفرات بینی قرار دارد تنفس از راه بینی امکان پذیر نیست و ترشح از جلو یا پشت بینی وجود خواهد داشت . احساس سنگینی و پری بینی همراه خارش و تحریکات به عطسه کردن امکان رخداد دارد . در ابتدای خارج کردن تامپون ممکن است کمی خونریزی اتفاق بیفتد که نگران کننده نخواهد بود .
پس از خارج کردن تامپون ها ، تدریجا ترشحات بینی قطع خواهد شد . شستشوی مرتب با سرم نمکی بسیار مفید است چون در اوایل جراحی امکان فین کردن و دستکاری بینی وجود ندارد .شستشوی مکرر با استفاده از سرنگ های ظریف به خروج ترشحات خشک شده و تسهیل ترمیم و جلوگیری از خشک شدن مخاطات و بخیه های قابل جذب درون بینی بسیار کمک میکند . بهبود بویایی و جلوگیری از ایجاد دلمه و بدبو شدن ترشحات زخم از فواید دیگر شستشوی مکرر با سرم نمکی است .

استحمام بعد از عمل بینی

به دلیل وجود تامپون و گچ بینی ، در طی هفته اول بعد از عمل جراحی بینی ، بهتر است بیمار استحمام نکند چون باعث لق شدن گچ شده ، از طرفی با وجود تامپونهای درون بینی ، ممکن است بیمار احساس تنگی نفس در ضمن استحمام نماید . در روزی که قرار است گچ برداشته شود ، بیمار میتواند حمام برود . بعد از برداشته شدن گچ ، رفتن روتین حمام ایرادی ندارد اما به محض لق شدن چسب روی بینی ، باید اقدام به تعویض چسب کرد تا از تورم بینی و تحریک پوست جلوگیری شود .

رژیم غذایی بعد از عمل جراحی بینی

در هفته اول پس از عمل ، رژیم غذایی نرم و مایعات ترجیح داده میشود . به دلیل تغییراتی که ضمن جراحی در مکان بافتهای بینی اتفاق می افتد و همچنین وجود بخیه و تامپون و گچ ، جویدن غذاهای سفت و به مدت طولانی ، ممکن است باعث ایجاد درد و جابجایی در اجزای بینی شود .

از طرفی افرادی که همزمان تحت حراجی اصلاح تیغه بینی یا سپتوم قرار میگیرند ، ممکن است درد سقف دهان و ناحیه فک فوقانی و دندان ها را داشته باشند . ( به مقاله انحراف تیغه بینی مراجعه شود ) .
مصرف پروتیین ها و ویتامینها و لبنیات به تسهیل روند بهبود زخم کمک میکند (به مقاله بهبود زخم مراجعه شود )
سبزیجات تازه و میوه ها بسیار مفیدند.
پوره و انواع سوپ ها و غذاهای میکس شده و نرم مفیدند .
دمای مواد غذایی بهتر است زیاد سرد و یا خیلی گرم نباشد چون ممکن است باعث ایجاد تحریک یا درد گردد . مصرف غذاهای تند و چاشنی دار و نفاخ توصیه نميشود . تندی و چاشنی ها با تحریک سوزش و ایجاد عطسه میتواند ناراحت کننده باشد .
جهت جلوگیری از یبوست بهتر است بیمار مقدار مناسبی از مایعات و سبزیجات استفاده نماید .

مسواک زدن بعد عمل جراحی بینی

در روزهای ابتدایی عمل جراحی رینو پلاستی ، به دلیل تغییراتی که روی بافتهای بینی خصوصا مکان استخوانها و سپتوم ایجاد شده ، تحریک پذیری دندانهای فک فوقانی و لثه ها ممکن است وجود داشته باشد . افرادی که انحراف شدید سپتوم بینی داشته اند و تحت ترمیم آن قرار گرفته اند ، ممکن است این تحریک پذیری بسیار بیشتر باشد چون در ناحیه سقف دهان یا همان کف بینی ، برداشت و تغییر مکان بافتی زیادی انجام شده است .

مسواک زدن دندانهای ردیف بالا بهتر است در هفته اول بعد از عمل انجام نشود و یا در صورت لزوم بسیار به آرامی انجام گردد . مسواک زدن با شدت بالا ، امکان ایجاد درد و گاهی احتمال ایجاد جابجایی در مکان پیوندها و بخیه های منطقه عمل شده را در پی دارد .شستشوی کافی دهان با آب ولرم یا سرم نمکی و یا انواع دهان شویه ها بسیار مفید است .

استفاده از عینک بعد عمل جراحی بینی

تا زمانی که اسپلینت روی بینی قرار دارد زدن عینک توصیه نمی شود . بعد از برداشت اسپلینت بهتر است قسمت وسط عینک در حد واصل دو شیشه چشمی ، توسط چسب به قسمت وسط پیشانی آویزان شود تا وزن عینک روی بینی نباشد . استفاده از فرم های خیلی سنگین اصلا توصیه نميشود . عمل لایزیک چشم هم بهتر است حد اقل یک ماه با عمل رینو پلاستی فاصله زمانی داشته باشد .

حاملگی و شیردهی و عمل جراحی بینی

انجام عمل جراحی بینی در بارداری ممنوع است چون اثرات بیهوشی و داروهای به کار رفته در آن نامشخص است . از طرفی عمل جراحی بینی ، یک عمل غیر اورژانسی بوده و بهتر است در شرایط کاملا عادی انجام گردد ، تغییراتی که ضمن بارداری در بدن خانمها رخ میدهد از جمله شرایط هورمونی خاص و رخداد تورم بافتها نتایج رینوپلاستی را تحت تاثیر قرار میدهد .

چون شکل گیری نهایی بینی بعد عمل ممکن است 6 ماه تا 1 سال زمان نیاز داشته باشد ، بهتر است فردی که تحت رینوپلاستی قرار گرفته جهت بارداری ، 6 ماه تا 1 سال صبر کند ولی اگر شرایط اضطرار وجود دارد ، دو ماه بعد عمل جراحی بینی (رینوپلاستی) هم میتواند اقدام به بارداری نماید .
فردی که اخیرا زایمان داشته ، خصوصا تا 6 ماه اول ،تغییرات بافتی و هورمونی در بدن خواهد داشت و بهتر است تا رفع این شرایط جهت انجام رینوپلاستی صبر نماید اما در صورت وجود اصرار به این عمل ، به فاصله زمانی 2 تا 3 ماه بعد زایمان هم میتواند جهت انجام رینوپلاستی اقدام نماید . شیردهی بعد عمل رینوپلاستی منعی ندارد چون در حدود 12 ساعت بعد عمل ، اکثرا اثر داروهای بی هوشی از بدن مادر رفع شده و با شیردهی به کودک ، عارضه ای رخ نمی دهد .

شنا و استخر رفتن بعد از عمل جراحی بینی

در هفته اول بعد از عمل ، به دلیل وجود اسپلینت ، شنا و رفتن استخر ، بهتر است پرهیز شود . بعد از برداشته شدن اسپلینت ، در ماه اول از عمل ، رفتن شنا و استخر بهتر است بسیار محدود شود چون بافتهای در حال بهبود بینی ، بسیار به ضربات و تحریکات ، حساس هستند و خصوصا در صورت رخداد ضربه و انجام شیرجه در عمق های زیاد ، امکان جابجایی و تغییر شکل و حتی خونریزی و عفونت وجود دارد .
سونا و سولاریوم تا حداقل سه ماه توصیه نميشود .

ورزش بعد از عمل جراحی بینی

در هفته اول پس از برداشت گچ ، ورزشهای سبک مثل پیاده روی منعی ندارد . انجام ورزشهای سنگین تر و حرفه ای بهتر است تا سه ماه به تعویق بیفتد . بلند کردن وزنه ها و اجسام سنگین بهتر است تا حداقل 3 ماه انجام نشود .ضمن ورزش و تمرینات بدنی ، خصوصا 3 ماه اول ، عدم رخداد ضربه به بینی بسیار مهم است چون هنوز بافتهای بینی کاملا سفت نشده اند و امکان جابجایی زیاد است ،

مراقبت های بعد از عمل زیبایی بینی

چسب زدن بینی بعد از عمل جراحی بینی

بعد از برداشت اسپلینت خارجی بینی ، جهت حمایت از بافتها و کمک به شکل گیری نهایی بینی ، از چسب های بینی کمک میگیرند . در مورد طول مدتی که چسب بعد از عمل زده شود ، نظرات متعددی وجود دارد ولی به نظر میرسد که ، بعد از 6 ماه تا 1 سال زدن آن دیگر تاثیری در شکل بینی نخواهد داشت . حداکثر 2 تا 3 ماه اول بعد از عمل از چسب زدن میتوان کمک گرفت تا بافتهای بینی شکل خود را حفظ نمایند .
برخی به استفاده از چسب بینی در طی شب اعتقاد دارند و آن را در کاهش تورمی که در طی خواب در شرایط دراز کشیده رخ میدهد موثر میدانند اما اثر این روش در تمام افراد قابل قبول نیست . بهتر است از چسب هایی استفاده شود که تحریکات پوستی کمتری میدهند .
در هفته های اول بعد از عمل ترجیحا بهتر است چسب بینی توسط کادر جراحی که تجربه بیشتری دارند انجام گیرد تا در صورت نیاز مانور یا تغییرات کوچک قابل انجام باشد

مسافرت بعد عمل جراحی بینی(رینوپلاستی)

در هفته اول که هنوز اسپلینت روی بینی قرار دارد ، بهتر است بیمار مسافرت نرود چون هرگونه تحرک زیاد ، ممکن است باعث جابجایی در اجزای بینی شود . پس از برداشت اسپلینت بینی ، مسافرتهای کوتاه منعی ندارد . مسافرت هواپیمایی در 7 تا 10 روز ابتدایی توصیه نمی شود چون تغییرات فشار هوا و هرگونه جابجایی میتواند بر نتیجه جراحی اثر نماید . اگر فردی به دلیل شرایط زندگی یا کار خود مجبور به سفر در هفته اول شود ، باید ریسک عوارض آن را بپذیرد . در هر صورت استراحت در هفته اول بسیار بهتر است .

رابطه جنسی بعد عمل جراحی بینی ( رینوپلاستی)

در هفته های اول بعد از عمل ، برقراری رابطه جنسی به دلیل همراه بودن با حرکات و فعالیت بدنی ، و از طرفی هیجانات که باعث افزایش فشار خون در ناحیه سر و صورت میشود ، میتواند جابجایی و تغییرات ناخواسته را در پی داشته باشد . موقعیت خوابیده به پشت و هرگونه وضعیتی که باعث ایجاد فشار به بینی و نواحی سر و صورت میشود ، باید پرهیز شود . در افرادی که بینی گوشتی غضروفی دارند ، بهتر است رابطه جنسی تا 4 هفته به تعویق بیفتد ولی افرادی که بینی استخوانی دارند میتوانند از حدود هفته 2 به بعد با رعایت عدم ضربه و فشار به بینی ، اقدام نمایند .هرگونه افزایش فشار به سر و صورت که همراه ازدیاد جریان خون به این نواحی باشد، با افزایش تورم و حتی گاهی خونریزی بینی ممکن است همراه باشد . رابطه دهانی به دلیل احتمال ضربه به بینی باید پرهیز شود .

تورم و کبودی بعد از عمل جراحی بینی (رینوپلاستی)

در هفته اول بعد از عمل حداکثر تورم و التهاب بافتهای بینی وجود دارد که به دلیل تغییرات بافتی حاصل از جراحی میباشد . هرچه بینی مشکلات بیشتری داشته باشد و طول مدت عمل جراحی بیشتر باشد ، میزان این تورم بیشتر خواهد بود . بیمارانی که بینی گوشتی غضروفی و یا انحراف تیغه بینی دارند ،تورم بیشتری بعد از عمل خواهند داشت .در افرادی دارای پوست چرب و ضخیم ، تورم خیلی بیشتر خواهد بود .

بعد از برداشت گچ بینی و خارج کردن تامپون ها ، تدریجا تورم کاهش خواهد یافت . روند کاهش تورم 6 ماه تا 1 سال زمان نیاز دارد و حتی در مورد بینی های گوشتی ممکن است در طی زمان طولانی تر رخ دهد . در اوایل دوره جراحی ، کاربرد بالش های بلندتر حین استراحت توصیه میشود .

از تزریق آمپولها کورتون دار بسته به نیاز و طبق نظر پزشک میتوان کمک گرفت . چسب زدن طولانی تر خصوصا در مورد بینی های گوشتی مفید است . کبودی زیر چشم ها در اثر دستکاری های جراحی رخ میدهد و با کاربرد کمپرس سرد در دو روز اول بعد از عمل تا حد زیادی کاهش مییابد . تکنیک جراح و نوع وسایل جراحی به کار رفته در شدت کبودی موثر است .

کاربرد وسایل جراحی ظریف تر و گچ گیری سریع تر ، میزان کبودی را کاهش میدهد . بسته به میزان عروق خونی ناحیه اطراف بینی ،شدت آن در افراد مختلف متغیر است . بالا بردن سر حین استراحت در کاهش کبودی نیز موثر است . در هر صورت کبودی مساله غیر عادی نبوده و جای نگرانی نیست و در عرض 1 تا 2 هفته کامل رفع خواهد شد .

مصرف آناناس و هویج و کرفس و جعفری به دلیل داشتن مواد ضد التهاب و ویتامین ، در کاهش کبودی موثر هستند . در طی هفته های اول از پایین آوردن سر باید خودداری کرد چون میتواند باعث افزایش تورم و کبودی گردد . همچنین بلند کردن اجسام سنگین توصیه نميشود . خوابیدن به پهلوها خصوصا در هفته های اول توصیه نميشود چون ممکن است باعث جابجایی بافتهای بینی به اطراف گردد .

ارتودنسی و عمل جراحی بینی (رینوپلاستی)

یکی از اعمال بسیار رایج جهت زیبایی چهره ، ارتودنسی است .در خیلی از بیماران که نیاز به ارتودنسی دارند ، همزمان مشکلات ساختاری در فک و چانه نیز وجود دارد . برخی جراحان معتقدند که تحت شرایط خاص میتوان همزمان عمل رینوپلاستی و ارتودنسی را انجام داد . اگر فردی نیاز به جراحی فک و چانه دارد ، بهتر است قبل از جراحی بینی نسبت به انجام عمل فک و چانه اقدام نماید چون موقعیت قرارگیری فک و چانه ، در تخمین اندازه های بینی و تغییر مکانهای بافتهای بینی تاثیر اساسی خواهدداشت . تقدم انجام ارتودنسی و رینوپلاستی بستگی به شدت مشکلات بیماران و میزان اولویت آنها در رفع علایم مشکل ساز برای آنها دارد . اگر انحراف بینی و اشکالات تنفسی باعث تنفس دهانی مزمن گردد تا زمانی که رفع نشود انجام ارتودنسی نتیجه مطلوب را نخواهد داشت . اگر بیماری اقدام به ارتودنسی نمود میتواند بعد از تکمیل روند آن ، اقدام به رینوپلاستی نماید .فردی که ابتدا رینوپلاستی نموده ، بهتر است تا 6 ماه در صورت امکان از انجام ارتودنسی پرهیز کند چون ، در ضمن روند ارتودنسی امکان فشار برروی بافتهای بینی وجود دارد و تغییر شکل در بینی محتمل است که به دلیل عدم جوش خوردن کامل بینی است .

لیزر و لایه برداری پوست صورت بعد از عمل جراحی بینی (رینوپلاستی)

خیلی از افرادی که جهت عمل جراحی بینی اقدام میکنند ، در فکر انجام کارهایی از قبیل لیزر و لایه برداری پوست صورت هستند . در طی 6 ماه اول بعد از عمل رینوپلاستی ، به دلیل آنکه هنوز پوست بینی در حال بهبود و تغییر است ، لایه برداری و لیزر توصیه نميشود . چون در طی کارهایی از قبیل لیزر و لایه برداری تحریکات زیادی به پوست وارد میشود ، بهتر است تا بهبودی کامل و کاهش ادم اولیه حاصل از جراحی ، صبر کرد وگرنه عوارض بدی در پی خواهد داشت .

بهبود جای بخیه ها بعد از عمل جراحی بینی (رینوپلاستی)

یکی از سوالات رایج بیماران مراجعه کننده جهت انجام عمل جراحی بینی ، نگرانی از باقی ماندن جای بخیه ها است که در اصطلاح پزشکی به آن اسکار میگویند . میزان دیده شدن و باقی ماندن جای بخیه ها ، به عوامل متعددی بستگی دارد که میتوان به شکل خلاصه به موارد زیر اشاره نمود :

  • تکنیک و مهارت جراح و نوع وسایل و نخ بخیه به کار رفته
  • جنس و رنگ پوست فرد
  • نحوه بهبود زخم در بدن فرد ( به مقاله بهبود زخم مراجعه شود )
  • مصرف سیگار و دخانیات
  • عفونت محل بخیه ها
  • سن فرد و برخورد با اشعه خورشید

واضح است که در افراد متفاوت با توجه به موارد ذکر شده میزان باقی ماندن و دیده شدن جای بخیه ها متفاوت خواهد بود. اکثرا بخیه ها ، در طی هفته اول کشیده میشوند و انواع جذبی به مرور خواهند افتاد و اغلب نیاز به کشیدن ندارند . دیر کشیدن بخیه ها باعث افزایش احتمال باقی ماندن جای بخیه ها میشود .

هرچه تکنیک جراحی دقیق تر و میزان مهارت جراح بیشتر باشد ، میزان باقی ماندن جای زخم کمتر خواهد بود . ظریف تر بودن نخ بخیه بسیار اهمیت دارد .
در افراد با پوست تیره رنگ تر و ضخیم تر ، امکان باقی ماندن جای زخم خیلی بیشتر است و ممکن است با تشکیل کلویید یا اصطلاحا جای زخم برجسته همراه باشد که در آن بافت ترمیم کننده زخم دچار افزایش سایز شده و از لبه های محل برش جراحی بیرون زدگی پیدا میکند .
مصرف سیگار و دخانیات و رخداد عفونت باعث افزایش احتمال باقی ماندن جای بخیه ها خواهد شد .
در سنین بالاتر و با افزایش تماس با اشعه افتاب ، میزان باقی ماندن جای زخم و بخیه ها بیشتر میشود .

در اکثر افراد با گذشت زمان تدریجا محل بخیه ها ، که در ابتدا قرمز رنگ و برجسته است ، کمرنگ تر و صاف تر خواهد شد . جهت رفع جای بخیه ها میتوان از کرم ها و پماد های متنوعی که جهت این مشکل ساخته شده اند ، استفاده کرد . در مواقع خاص از تزریقات داروهای حاوی کورتون طبق نظر پزشک میتوان کمک گرفت . بعد از گذشت یک سال در صورت عدم رضایت بخش بودن شکل ظاهری محل بخیه ها ، تحت شرایط خاص ، از لیزر و یا روشهای جراحی ترمیمی استفاده میشود .

دکتر روح انگیز صفی خانی

دکتر روح‌انگیز صفی خانی

جراح و متخصص گوش و حلق و بینی

دارای بورد تخصصی از دانشگاه تهران

عضو انجمن رینولوژی و جراحان سر و گردن

بازدید از مقالات