اوتیت

(عفونت گوش میانی)

Otitis Media

اوتیت میانی حاد

 اوتیت حاد میانی یکی از شایعترین مشکلات سیستم بهداشت و درمان اکثر کشورها است .با در نظر گرفتن شیوع بالای این بیماری و میزان هزینه و زمانی که صرف پیشگیری و درمان آن می شود سالانه در اغلب نقاط جهان خسارات اجتماعی و اقتصادی قابل ملاحظه ای در پی دارد.بیماران اغلب کودکان هستند اما بالغین نیز احتمال ابتلا دارند . هزینه های اختصاص یافته به درمان با احتساب تعداد روزهایی که کودکان مبتلا نیاز به مراقبت در منزل توسط والدین دارند بدون شک می تواند نشانگر خسارات عظیمی این بیماری به اقتصاد جامعه باشد. از سوی دیگر اختلالات و عوارض همراه آن از قبیل کاهش شنوایی و اختلالات رشد و نمو و تکلم و یادگیری نیز بسیار زیانبار خواهد بود.

  • کیست احتباسی دهان

کیست احتباسی دهان Oral mucocele کیست احتباسی دهان یا موکوسل ، توده‌ای [...]

دکتر روح انگیز صفی خانی
گالری

دو نوع کلی از عفونتهای گوش میانی شایعتر است :

 

  • عفونت حاد گوش میانی

  • عفونت گوش میانی با افیوژن

     

در نوع اول علایم حاد و شدید می باشد که شامل این موارد می‌شود :

  • درد شدید گوش
  • تب
  • بی قراری
  • خروج مایع چرکی یا خونابه ای از گوش
  • در برخی موارد تشنج

در معاینه پرده تمپان قرمز رنگ و ادماتو بوده و لندمارکهای نرمال دیده نمی شود. احتمال رخداد پرفوراسیون و اتوره هم وجود دارد به علت وجود مایع پشت پرده برجستگی ان به سمت درون کانال دیده می‌شود.

در نوع دوم علایم حاد دیده نمی شود اما تجمع مایع پشت پرده دیده می‌شود . این مایع ممکن است مدتهای طولانی پشت پرده باقی بماند و بیمار بدون مشکل حاد فقط به خاطر افت شنوایی مراجعه نماید . در این نوع پرده التهاب یا قرمزی ندارد .  ولی به دلیل وجود مایع کدر بوده و گاهی حباب هوا نیز همراه مایع دیده می‌شود .کاهش حرکت پرده هم وجود دارد .
در هر دو نوع بررسی‌های ادیولوژیک از جمله تمپانومتری وجود مایع پشت پرده را به شکل تیپ B نشان می دهد . فشار منفی گوش میانی در برخی موارد ثبت می‌شود . کاهش شنوایی نیز شایع است .

بررسی ادنویید در کودکان باید مد نظر باشد .در بالغین بررسی نازوفارنکس و سینوسها باید انجام گردد و هرگونه اختلال و توده نیازمند بررسی دقیق می باشد به همین دلیل سی تی اسکن بینی و سینوس توصیه می‌شود .

علل رخداد اوتیت میانی :

  • اختلال در عملکرد شیپور استاش ( از علل عمده این مشکل بزرگی لوزه سوم است که اکثرا با سایر علایم بزرگی لوزه ها همراه می‌باشد جهت مطالعه به مقاله بزرگی لوزه ها مراجعه شود)

  •  عفونتهای تنفسی فوقانی ویروسی یا باکتریایی

  • آلرژی و نقص ایمنی

  • رفلاکس اسید معده

ریسک فاکتورهای ابتلا به اوتیت میانی در کودکان:

 

  • سن (با شیوع بیشتر در سن زیر ۲ سال)

  • جنس (قبلا شیوع در پسرها بیشتر بوده ولی اخیرا در هر دو جنس دختر و پسر دیده میشود)

  • نژاد 

  • نارس بودن 

  • وجود نقص اناتومیک مثل شکاف کام

  • آلرژی

  • عوامل ژنتیکی 

  • عوامل محیطی مثل آلودگی هوا و سیگار 

  • استفاده از شیشه جهت شیر دادن 

  • استفاده از پستانک 

  • چاقی 

  • بودن در مهد کودک 

  • وضعیت بد اقتصادی و اجتماعی

اوتیت

جهت پیشگیری نسبی از این بیماری باید تا حد امکان ریسک فاکتورهای زمینه ای را کاهش داد .با تغذیه شیر مادر در ۶ ماه اول تولد به شکل انحصاری و عدم شیر دادن با شیشه به شکل خوابیده و همچنین منع مصرف پستانک بروز بیماری کاهش می یابد . سیگار کشیدن اطرافیان به شکل غیر مستقیم اثر مخرب دارد و باید منع گردد .

در برخی کشورها مراکزی با ارائه واکسن سعی در کاهش بروز بیماری کرده اند اما هنوز جای تحقیق و پیشرفت در آینده دارد و در همه مراکز عملی نیست .

اوتیت(عفونت گوش میانی )

درمان اوتیت میانی :

بحث درمان اوتیت میانی بسیار گسترده است اما به دو نوع تقسیم می‌شود :

  • درمان‌های دارویی
  • درمان های جراحی

برخی مراکز که امکان پیگیری بسیار دقیق و نزدیک بیمار برایشان قابل انجام است در کودکان ۶ماهه تا ۲ ساله که اوتیت خفیف یک طرفه دارند . و اطفال بالای ۲ سال که اوتیت خفیف یک یا دو طرفه دارند اقدام به تحت نظر گرفتن و تجویز داروهای علامتی می‌کنند و سعی می‌کنند تا با کمک داروهای ضد درد و ضد تب و پیگیری روند بیماری تا ۴۸ ساعت آن را تحت نظر بگیرند . این مساله برای کاهش عوارض تجویز انتی بیوتیکها و پایین آوردن هزینه های درمانی است . بدیهی است که در موارد شدید قابل انجام نخواهد بود.

در درمان‌های دارویی انتی بیوتیکها بسیار مهم هستند . اکثرا دوره درمانی ۱۰ روزه است اما بسته به روند درمان و علایم بیمار می تواند متغیر باشد. مصرف سایر داروها از قبیل ضد احتقانها یا انتی هیستامینها و استروییدها بسته به مورد متفاوت است و در همه لزومی ندارد .

درمان جراحی شامل موارد زیر می‌شود :

  • تمپانوسنتز یا میرنگوتومی
  • میرنگوتومی و گذاشتن vt
  • ادنوییدکتومی در موارد اوتیت مکرر
  • تونسیلکتومی در موارد وجود علایم انسدادی و عفونت مکرر
عفونت گوش میانی

در برخی بیماران علایم اختلال در تعادل و سرگیجه و یا کاهش شنوایی ممکن است رخ دهد .

در بالغین اگر ضمن بررسی نازوفارنکس و یا بینی و سینوس مشکل وجود داشته باشد و اقدام جراحی نیاز باشد باید به انجام آن پرداخت.

عوارض اوتیت میانی

این عوارض به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند :

  • عوارض اینترا تمپورال ( درون گوشی )

  • عوارض اینتراکرانیال (داخل مغزی )

اوتیت

ازجمله عوارض داخل گوشی این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :

  • اختلال در تعادل و کاهش شنوایی 

  • ماستوییدیت و تشکیل آبسه 

  • اختلال در روند تکلم 

  • فلج عصب فاسیال 

  • فیسچول لابیرنت 

  • آبسه راس استخوان پتروس

  • لابیرنتیت 

عوارض داخل مغزی شامل موارد زیر می‌شود :

  • مننژیت

  • آبسه مغزی

  • آبسه های اپیدورال و ساب دورال

  • هیدروسفالی 

  • ترومبوز سینوس لترال

واضح است که مراجعه زودرس بیماران و تشخیص و درمان به موقع می تواند در پیشگیری و کاهش عوارض جدی بسیار موثر باشد.

دکتر روح‌انگیز صفی خانی

جراح و متخصص گوش و حلق و بینی

دارای بورد تخصصی از دانشگاه تهران

عضو انجمن رینولوژی و جراحان سر و گردن

بازدید از مقالات