اختلال عملکرد شیپور استاش در گوش

Eustachian Tube Dysfunction

شیپور استاش مسیر باریک مخاطی است که بین فضای گوش میانی و قسمت فوقانی حلق ارتباط برقرار میکند . این مسیر کار تعادل فشار گوش میانی و کمک به تخلیه ترشحات آن را به عهده دارد . این مسیر در حالت عادی بسته است و تنها در سه حالت باز میشود. در زمان جویدن ، بلعیدن و خمیازه کشیدن مسیر باز میشود و کار تعادل فشار را انجام میدهد . در افرادی که رژیم های شدید جهت لاغری میگیرند و افراد دچار اختلالات عصبی و عضلانی مسیر شیپور استاش ممکن است در مواقع زیادی باز بماند و باعث ایجاد اختلال شود .
انسداد مسیر این مجرا میتواند منجر به مشکلاتی گردد که بسیار شایع بوده و از علل مراجعه مکرر بیماران به کلینیک های گوش و حلق و بینی است .

اختلال عملکرد شیپور استاش در گوش

علل عمده انسداد شیپور استاش

  • عفونتهای تنفسی فوقانی و سرماخوردگی های ویروسی
  • آلرژی های تنفسی ( به مقاله رینیت آلرژیک مراجعه شود )
  • بزرگی لوزه سوم ( به مقاله بزرگی لوزه ها مراجعه شود )
  • توده های نازوفارنکس و گوش میانی
  • سینوزیت و رینیت و انسداد بینی ( به مقالات سینوزیت و مقاله رینیت آلرژیک و مقاله انسداد بینی مراجعه شود )
  • تغییرات فشار محیط در اثر پرواز یا کوهنوردی یا غواصی و یا رانندگی و سوار شدن به آسانسور های سریع
اختلال عملکرد شیپور استاش در گوش

علایم اختلال عملکرد شیپور استاش

در صورت انسداد مسیر یکسری مشکلات برای افراد رخ میدهد که به شرح زیر است :

  • درد گوش ها ( به مقاله گوش درد مراجعه شود )
  • وزوز گوش ( به مقاله وزوز گوش مراجعه شود )
  • کاهش شنوایی ( به مقاله کاهش شنوایی مراجعه شود )
  • شنیدن صدای کلیک یا باز و بسته شدن در گوش ها
  • احساس پری و فشار در گوش
  • سرگیجه و عدم تعادل در برخی موارد ( به مقاله سرگیجه مراجعه شود )
  • تجمع مایع و عفونت گوش میانی و آسیب پرده گوش و استخوانچه ها در موارد طولانی ( به مقاله عفونت گوش میانی مراجعه شود )

در مواردی که مسیر شیپور استاش به شکل غیر طبیعی باز میماند علایم دیگری رخ میدهد از جمله :

  • پیچیدن صدای بیمار در گوش خودش یا اصطلاحا اتوفونی
  • اختلال شنوایی و شنیدن صدای های غیر عادی
  • احساس سبکی سر و عدم تعادل
  • برگشت ترشحات نازوفارنکس به گوش میانی
  • احساس پری در گوش ها
اختلال عملکرد شیپور استاش در گوش

ریسک فاکتورهایی اختلال عملکرد شیپور استاش

  • چاقی
  • کاهش وزن شدید
  • مصرف سیگار و مواد مخدر استنشاقی
  • سابقه آلرژی و سینوزیت و رینیت و انحراف بینی ( به مقاله انحراف تیغه بینی مراجعه شود )
  • کودکان و نوزادان
  • وجود اختلالات کروموزومی و ساختاری در چهره مثل سندرم داون و شکاف کام
  • افرادی که تغییرات دایمی در فشار محیط دارند مثل خلبانان و غواصان و کوهنوردان و خدمه کشتی ها
اختلال عملکرد شیپور استاش در گوش

ارزیابی و تشخیص اختلال عملکرد شیپور استاش

در شرح حال باید به عوامل زمینه ساز و ریسک فاکتورها توجه کرد . سن و شغل بیماران مهم است . در معاینه تغییرات پرده گوشها و شکایات بیماران از نظر شنوایی باید بررسی شود ، انجام سنجش شنوایی و تمپانومتری مفید است . بینی و نازوفارنکس باید دقیق معاینه شود. در صورت شک به هرگونه مورد غیر طبیعی در بینی و سینوس و نازوفارنکس
بهتر است سی تی اسکن بینی و سینوس انجام شود .

در کودکان بررسی لوزه سوم اهمیت دارد . وجود شکاف کام باید بررسی شود .نحوه تغذیه کودکان مهم است و هرگونه مصرف مایعات در حالت دراز کشیده به تشدید اختلال عملکرد شیپور استاش منجر میشود . وجود رفلاکس اسید معده یک عامل تشدید کننده خصوصا در کودکان است . اختلالات مادرزادی و ناهنجاریهای ژنتیکی در کودکان میتواند زمینه ساز این مشکل باشد از جمله این بیماریها سندرم داون و سایر اختلالات کروموزومی و عصبی و عضلانی است که منجر به اختلال عملکرد شیپور استاش میشود .

درمان اختلال عملکرد شیپور استاش

موارد خفیف در اغلب مواقع بدون درمان بهبود می یابد . استفاده از روشهای ساده مثل جویدن آدامس و مکیدن آب نبات و خمیازه کشیدن و باد کردن گوشها با دهان بسته مفید است . کاربرد داروهایی از قبیل آنتی هیستامینهای و اسپری های ضد احتقان بینی میتواند مفید باشد . مصرف آنتی بیوتیک ها و اسپری های کورتون در مواقع خاص و با نظر پزشک متخصص باید انجام شود . در صورت طول کشیدن مشکل بیش از دو هفته و عدم رفع آن با درمانهای معمول بررسی ها و اقدامات تکمیلی بیشتری نیاز است . جهت جلوگیری از رخداد اسیبهای دراز مدت در پرده گوش و استخوانچه ها در موارد مزمن ، از لوله های تهویه ای یا VT  کمک میگیرند . هرگونه توده در نازوفارنکس خصوصا لوزه سوم در کودکان باید برداشته شود . سینوزیت و رینیت و پولیپ های بینی و انحراف بینی نیاز به درمان اختصاصی دارند .
از فشارهای مثبت در موارد خاص جهت باز کردن مسیر شیپور استاش کمک میگیرند . درمان رفلاکس اسید معده و تصحیح روش تغذیه کودکان مهم است .سیگار و مواد مخدر استنشاقی باید ترک شود . شستشوی مکرر بینی و حلق با سرم نمکی بسیار توصیه میشود . رفع تغییرات فشار محیط باید مد نظر باشد . موم های محافظ گوش توصیه نميشود و اثر اثبات شده ای ندارد .

دکتر روح انگیز صفی خانی

دکتر روح‌انگیز صفی خانی

جراح و متخصص گوش و حلق و بینی

دارای بورد تخصصی از دانشگاه تهران

عضو انجمن رینولوژی و جراحان سر و گردن

بازدید از مقالات