شکایات بیماران دچار اختلال بلع

اغلب بیماران از احساس گیر کردن غذا در حلق یا رد نشدن آن شاکی هستند . مصرف جامدات برای این بیماران سخت تر است و گاهی مجبور هستند با کمک خوردن مقدار زیادی از مایعات به رد شدن مواد غذایی کمک کنند . برگشت مواد غذایی به بینی و وارد شدن آن به راه هوایی ( اسپیراسیون ) گاهی دیده میشود .
این مشکل در دراز مدت میتواند منجر به اختلال در تغذیه و کاهش وزن و مشکلات گوارشی شود . باقی ماندن غذا در مسیر مری در موارد شدید میتواند به زخم های ناحیه و عفونت و عوارض دیگر منجر شود .
در نوزادان و کودکان ، اسپیراسیون مکرر به راه هوایی و برگشت مواد غذایی بسیار مشکل ساز است . سرفه مزمن میتواند از علایم ورود جسم خارجی از جمله مواد غذایی به راه هوایی باشد ( جهت مطالعه بیشتر به مقاله سرفه مراجعه شود ) .
باقی ماندن مواد غذایی در مسیر گوارشی فوقانی میتواند از علل بوی بد دهان باشد ( جهت مطالعه به مقاله بوی بد دهان مراجعه شود)

زخمها و آفت های دهان باعث ایجاد مشکلات در جویدن میشوند ( جهت مطالعه بیشتر به مقاله آفت های دهان مراجعه شود )

اختلالات بویایی و چشایی نیز در این مورد مهم هستند ( جهت مطالعه به مقاله های بویایی و چشایی مراجعه شود )

ارزیابی و معاینه بیماران دچار اختلال بلع

از بیمار باید به دقت نحوه رخداد مشکلات بلع را پرسید .
سوالات مهم شامل موارد زیر است :

• سن و جنس بیمار
• طول مدت شروع علایم
• وجود کاهش وزن و کاهش اشتها
• سابقه بیماریهای عصبی و روحی
• وجود بلع دردناک و تغییرات عادات گوارشی و مزاجی
• بوی بد دهان و بلع صدادار
• تنگی نفس و اسپیراسیون ریوی
• سابقه مصرف سیگار و الکل
• سابقه بیماریهای سیستمیک و هورمونی
• سابقه رادیو تراپی و شیمی درمانی
• سابقه عمل جراحی همراه بیهوشی و بستری قبلی
• سابقه ضربه به قدام گردن
• کبود شدن و تغییر رنگ چهره در نوزادان و کودکان
• تاثیر تغییر وضعیت بر میزان علایم
• تاثیر قوام غذا بر شدت علایم
• وجود سابقه رفلاکس اسید معده و کم خونی فقر آهن
• وجود سرفه و گرفتگی صدا ( وجود اختلال بلع در همراهی با گرفتگی صدا اهمیت دارد ( جهت مطالعه بیشتر به مقاله گرفتگی صدا مراجعه شود)
• در معاینه این بیماران ، حلق ، دهان ، گردن ، حنجره و ریه ها اهمیت اساسی دارند . در نوزادان و کودکان باید ارزیابی قلبی مد نظر باشد . وجود توده گرون در همراهی با اختلال بلع نیازمند توجه خاص است. ( جهت مطالعه بیشتر به مقاله توده گردن مراجعه شود )

روش های تشخیصی در بیماران اختلال بلع

از روشهای تصویر برداری و اندوسکوپی میتوان کمک گرفت . سونو گرافی در کشف پاتولوژی های ناحیه گردن بسیار استفاده میشود . بلع باریوم بسیار کاربرد دارد . اندوسکوپی های فیبر اپتیک و یا ریجید بسته به مورد به کار میرود. فلورسکوپی و اسکن های هسته ای از سایر روشهای تشخیصی هستند .
از تستهای آزمایشگاهی جهت چک مشکلات سیستمیک و هورمونی و کم خونی استفاده میشود .
سی تی اسکن و ام آر ای در بررسی های تکمیلی بسیار مهم هستند .
در بررسی های تشخیصی در مورد نوزادان و کودکان ، مشاوره با همکاران متخصص قلب ممکن است نیاز شود . در مورد اختلالات حرکتی مری ، مانومتری یا سنجش فشار دورن مری کاربرد دارد .در موارد شک به رفلاکس اسید معده ، تستهای اندازه گیری میزان اسید اهمیت دارد و گاهی اندوسکوپی گوارشی نیاز است که همکاران متخصص گوارش انجام میدهند .

درمان اختلال بلع

در طی ارزیابی بیماران نکات کلیدی زیادی به تشخیص کمک خواهد کرد . هرگونه تنگی در مسیر عبور غذا تا معده ، از قبیل توده ها ، فشردگی توسط سایر اجزای آناتومیکی مجاور ، دیورتیکول ها ، مشکلات حرکتی و عصبی ، زخمها و التهابات چسبندگی های ناشی از جراحی یا صدمات تروما ، اختلالات مادرزادی ، پس از تشخیص نیازمند درمانهای اختصاصی هستند . مواردی از قبیل کم خونی فقر آهن و رفلاکس اسید معده که بیشتر وجود دارند ، درمانهای در دسترس تری دارند .
در بیماران دارای فقر آهن ، وجود یک پرده تنگ کننده در ابتدای مری ، از عوامل ایجاد کننده اختلال بلع است که در خانمها شایعتر است . توده ها پس از نمونه برداری و تشخیص پاتولوژیک، درمان اختصاصی نیاز دارند . در ناهنجاریهای مادرزادی اغلب جراحی نیاز است . در بیماریهای عصبی و روحی ، مشاوره با همکاران متخصص بسیار مفید است .