اجسام خارجی

Foreign Bodies

گیر کردن اجسام خارجی در مناطق مختلف از جمله گوش ، حلق ، بینی ، راه هوایی و مری از اورژانس های رشته گوش و حلق و بینی است . این مشکل بسته به مکان درگیری ، در سنین مختلف ممکن است رخ دهد . در رده سنی کودکان ، با توجه به عدم آگاهی ، این مشکل اکثرا توسط خود کودک ایجاد میشود و میتواند به حوادث خطرناک و غیر قابل جبران منجر شود .در افرادی که بیماریهای اعصاب و روان دارند و دچار فراموشی یا کهولت شدید سن هستند ، و در عقب ماندگان ذهنی هم امکان رخداد دارد.

مکان های باقی ماندن اجسام خارجی

کانال گوشها ، حفرات بینی ، حلق و نازوفارنکس ، راه های هوایی و ریه ها ، مری و مسیر گوارش ، شایعترین مکانهایی هستند که اجسام خارجی میتوانند در آنها گیر کنند .
از جمله اجسام خارجی که شیوع بیشتری دارند میتوان به موارد زیر اشاره کرد :

  • نوک پنبه ای گوش پاکن
  • دستمال کاغذی
  • انواع سکه ها
  • دانه ها و هسته میوه ها
  • قطعات جداشده سمعک ها
  • قطعات الکترونیکی
  • قطعات اسباب بازی
  • استخوان و تیغ ماهی
  • قطعات غذا و میوه ها و آجیل ها
  • حبوبات و دکمه ها و مهره ها
  • انواع باطری های کوچک
  • لوازم تحریر مثل پاکن
  • شن و ماسه و سنگ ریزه ها و شیشه
  • داروها به شکل قرص و کپسول
  • سنجاق و سوزن و انواع میخهای ریز
گیر کردن جسم خارجی در راه تنفسی

ارزیابی بیماران با سابقه وجود اجسام خارجی

در برخورد اولیه با بیماران باید به دقت در مورد روند رخداد مشکل ،سوال کرد .
اغلب کودکان ، در فاصله سنین قبل از دبستان اقدام به قرار دادن اجسام خارجی در گوش و بینی میکنند . در کودکان سنین پایینتر امکان ورود اجسام خارجی به راه هوایی بیشتر است . خوردن اجسام نامعقول و غیر خوراکی ، در بین افراد با عقب ماندگي ذهنی و کسانی که اختلال روحی دارند و اقدام به خودکشی میکنند بیشتر دیده میشود . در حین پاک کردن گوشها ، ممکن است سر گوش پاکن جدا شده و در کانال گوش گیر نماید .افرادی که مشکلات بلع دارند ، بیشتر دچار گیر کردن اجسام خارجی در حلق و مری میشوند ( جهت مطالعه به مقاله اختلال بلع مراجعه شود )
در بیمارانی که دچار فراموشی هستند ، امکان رخداد این مشکلات بیشتر است .

کودکان اغلب در خفا و دور از چشم دیگران اقدام به گذاشتن اجسام خارجی میکنند و متاسفانه این کار تکرار میشود . ممکن است فرد کم شنوا در حین بررسی سمعک خود متوجه جدا شدن قطعه ای از آن و باقی ماندن ان قطعه در کانال گوش شود .

خیلی از شناگران پس از ورود به آبهای آزاد ،با شرح حال ورود شن و ماسه ساحل دریا ، مراجعه میکنند . کودکان در مهد کودک ها بسیار در خطر ورود اجسام خارجی به حفرات سر و ازجمله راه هوایی دارند . در افرادی که مسن هستند و تنها زندگی میکنند ، ورود جسم خارجی به راه هوایی میتواند عامل مرگ در اثر خفگی باشد .

گیر کردن جسم خارجی در گوش

معاینه و روش های تشخیصی اجسام خارجی

در مورد بینی و گوش ها با معاینه وجود اجسام خارجی مشخص میشود . ممکن است در اثر آسیب جسم خارجی ، پرده گوش سوراخ شده باشد و خونریزی در کانال رویت شود (جهت مطالعه بیشتر به مقاله پارگی پرده گوش مراجعه شود ) وجود جسم خارجی در گوش یکی از دلایل رخداد وزوز گوش و کاهش شنوایی است ( جهت مطالعه به مقاله های وزوز گوش و کاهش شنوایی مراجعه شود )
در بینی امکان رخداد اپیستاکسی یا خونریزی از بینی وجود دارد .
(جهت مطالعه به مقاله خونریزی بینی یا اپیستاکسی مراجعه شود )
ترشحات چرکی و بوی بد ممکن است وجود داشته باشد (جهت مطالعه بیشتر به مقاله بوی بد دهان مراجعه شود )

جسم خارجی بینی میتواند منجر به اختلال تهویه سینوس ها و رخداد سینوزیت گردد ( جهت مطالعه به مقاله سینوزیت مراجعه شود )

بیماران با جسم خارجی در راه هوایی با سابقه اسپیراسیون مراجعه میکنند و ممکن است حین مراجعه سرفه و گرفتگی صدا داشته باشند ( جهت مطالعه بیشتر به مقاله سرفه و مقاله گرفتگی صدا مراجعه شود )
معاینه ریه ها در این مورد ممکن است کاهش صداهای ریوی و تنفس صدا دار نشان دهد اما معاینه ممکن است نرمال باشد . در موارد شدید تنگی نفس و کبودی شدن بیمار وجود دارد . اجسام خارجی راه هوایی ممکن است در معاینه مستقیما قابل دیدن نباشند .

در حلق جسم خارجی اغلب قابل رویت است . در نازوفارنکس با کمک آینه یا اندوسکوپی میتوان جسم خارجی را دید .
در مری رویت مستقیم جسم خارجی در حین معاینه امکان پذیر نیست و با کمک روشهای اندوسکوپی قابل انجام است .
در موارد جسم خارجی در مری بیمار با اختلال بلع مراجعه میکند ( جهت مطالعه به مقاله اختلال بلع مراجعه شود )

از روشهای تشخیصی زیر استفاده میشود : رادیو گرافی ، اندوسکوپی ، سی تی اسکن ، برونکوسکوپی

گیر کردن جسم خارجی در راه تنفسی

روش های درمانی در مورد اجسام خارجی

وجود جسم خارجی درمناطق مختلف توصیف شده ، ایجادکننده شرایط اورژانس میباشد و در اسرع وقت باید اقدام به خروج آنها کرد . باطری های ساعت و سایر باطری های کوچک گیر کرده ، تنها در عرض چند ساعت میتوانند باعث تخریب و سوراخ شدن بافت های ناحیه گردند . مشکلات تنفسی حاد به دنبال ورود اجسام خارجی به راههای هوایی ، اقدامات اورژانسی جهت احیا و بازگرداندن تنفس بیمار را میطلبد . پس از خارج کردن اجسام خارجی از نواحی درگیر ، پیگیری های درمانی جهت رفع عوارض احتمالی رخ داده ، ضروری است .
اگر اجسام خارجی گوش و حلق و بینی در شرایط مطب قابل خارج کردن باشند ، این کار بدون بیهوشی انجام پذیر است اما در مورد کودکان به دلیل عدم همکاری و احتمال جابجایی بیشتر جسم خارجی به درون حفرات ، گاهی نیازمند شرایط اتاق عمل و انجام بیهوشی است . خارج کردن اجسام خارجی راه هوایی و ریه ها و مری ، در شرایط اتاق عمل و با بیهوشی انجام پذیر است .

گالری
دکتر روح انگیز صفی خانی

دکتر روح‌انگیز صفی خانی

جراح و متخصص گوش و حلق و بینی

دارای بورد تخصصی از دانشگاه تهران

عضو انجمن رینولوژی و جراحان سر و گردن

بازدید از مقالات