گلودرد
Sore Throat
هر فردی در طول زندگی ممکن است بارها به گلودرد دچار شود . افراد با شکایت درد ناحیه گلو و حلق ، احساس خشکی و تحریک و سوزش مراجعه میکنند . اغلب از تشدید درد حین بلعیدن شاکی هستند .
علایم همراه گلودرد میتواند بسیار متغیر باشد که تعدادی از آنها شامل موارد زیر میشود :
- تب
- سرفه ( به مقاله سرفه مراجعه شود )
- اختلال بلع ( به مقاله اختلال بلع مراجعه شود )
- ترشح پشت بینی و حلق ( به مقاله ترشح پشت بینی و حلق مراجعه شود )
- گرفتگی بینی ( به مقاله گرفتگی بینی مراجعه شود )
- گرفتگی صدا ( به مقاله گرفتگی صدا مراجعه شود )
- توده گردن ( به مقاله توده گردن مراجعه شود )
- گوش درد ( به مقاله گوش درد مراجعه شود )
- سینوزیت ( به مقاله سینوزیت مراجعه شود )
- کروپ یا خروسک ( به مقاله لارنگو تراکئوبرونشیت مراجعه شود )
- سردرد
- درد بدن و عضلات و مفاصل
- بثورات جلدی
- زخمها و افت های دهانی ( به مقاله آفت های دهان مراجعه شود )
- تغییرات بویایی و چشایی ( به مقاله بویایی و چشایی مراجعه شود )
- کاهش شنوایی ( به مقاله کاهش شنوایی مراجعه شود )
- با احتمال کمتر وزوز گوش و سرگیجه ( به مقاله وزوز گوش و مقاله سرگیجه مراجعه شود )
- اختلال عملکرد شیپور استاش در گوش ( به مقاله شیپور استاش در گوش مراجعه شود )
- بزرگی و آبسه لوزه ها ( به مقاله بزرگی لوزه ها و مقاله آبسه لوزه مراجعه شود )
- اختلال تنفسی خواب ( به مقاله اختلال تنفسی خواب مراجعه شود )
- عفونت گوش میانی ( به مقاله عفونت گوش میانی مراجعه شود )
- تنگی نفس و طپش قلب
- ضعف و بی حالی و بی اشتهایی
- تهوع و علایم گوارشی
- آبریزش از بینی و دهان
- عطسه های مکرر
- سفید شدن روی لوزه ها و بوی بد دهان ( به مقاله بوی بد دهان مراجعه شود )
- بزرگ شدن غدد لنفاوی
- قرمزی چشم ها و اشک ریزش
ریسک فاکتورها و عوامل زمینه ساز گلودرد
احتمال رخداد گلودرد در تمام سنین وجود دارد اما در سنین کودکی و نوجوانی شیوع بیشتری دارد .در افراد سیگاری و کسانی که آلرژی دارند احتمال رخداد گلودرد بیشتر است . ضعف سیستم ایمنی زمینه ساز گلودرد های مکرر میباشد .
افرادی که در مکانهای بسته و با فضای متراکم فعالیت دارند، به دلیل تماس های نزدیکتر با اطرافیان و دیگران ، تعداد موارد بیشتری دچار گلودرد میشوند . مثلا مکانهایی مثل مهد کودک ها و مدارس ، سرباز خانه ها ، ارایشگاه ها و فروشگاهها بزرگ ، کلاسهای درس شلوغ ، هواپیماها ، متروهااز این جمله هستند .
افرادی که سینوزیت مزمن دارند و یا با مواد شیمیایی محرک دایم در تماس هستند ، ریسک ابتدای آنها به گلودرد بیشتر است .
افرادی که به بیماریهای مزمن و تضعیف کننده مبتلا هستند از جمله دیابت ، بیماریهای قلبی و ریوی ، بیماریهای کلیوی و کبدی ، ایدز ، مبتلايان به سوئ تغذیه و بدخیمی ها ریسک بالاتری دارند .
دریافت کنندگان شیمی درمانی و پرتو درمانی ، مصرف کنندگان کورتون و سایر داروهای تضعیف کننده ایمنی ریسک بیشتری دارند .
علل ایجاد کننده گلودرد
- ویروس ها ( ویروس های سرماخوردگی ، انفلوانزا و طیف وسیعی از سایر ویروس ها )
- باکتری ها ( از جمله استرپتوکوک و سایر باکتری ها )
- قارچ ها
- رفلاکس اسید معده
- آلرژی
- غذاهای محرک ، چاشنی دار ، سفت و تیز
- تومورهای دهان ، حلق ، حنجره و گردن
- خشکی مخاطات دهان و حلق
- بیماری ایدز
- گرفتگی و کشیدگی عضلات اطراف حلق و گردن
- تحریکات ناشی از مصرف سیگار و الکل و مواد مخدر و آلودگی های هوا و محیط
- بیماریهای سیستمیک ومتابولیک و خود ایمنی
- بیماری های نقص ایمنی و ایدز
- سرطان خون و شیمی درمانی و رادیو تراپی
تشخیص و درمان گلودرد
بیماران با شکایت گلودرد و سایر علایم همراه که ذکر شد ، مراجعه میکنند و در شرح حال ، شروع بیماری همراه مشکلات زمینه ساز و روند پیش رفت و درگیری مشخص خواهد شد . تمام مناطق مرتبط از جمله بینی ، حلق ، گردن ، گوشها ، مفاصل و سیستم قلبی و ریوی و گوارشی باید بررسی شود . وضعیت عمومی بیمار از جمله تنفس ، هوشیاری . علایم حیاتی و روند تغذیه و دریافت مایعات خیلی اهمیت دارد . اموری از جمله آزمایشات و تصویر برداری ، ممکن است جهت تکمیل روند تشخیص نیاز باشد . در موارد وجود تب خیلی بالا ، اختلال تنفس ، کاهش قدرت خوردن و آشامیدن ، آبریزش شدید از دهان ، کاهش سطح هوشیاری ، اختلال در باز کردن دهان و وجود خونریزی ، نیاز به پیگیری نزدیک تر و احتمالا بستری بیشتر میشود .
بسته به علت ایجاد کننده گلودرد درمان ها متفاوت خواهد بود .
یکسری اصول مشترک در درمان تمام گلودرد ها وجود دارد که شامل موارد زیر میشود :
- مصرف مایعات ولرم و فراوان
- استفاده از مسکن های ساده جهت کاهش درد
- رعایت بهداشت دهان با انجام مسواک و دهان شویه ها
- تغذیه مناسب و کافی
- استراحت کردن و رعایت بهداشت فردی
- تهویه مناسب محل زندگی و کار و حفظ رطوبت محیط
- استفاده از وسایل شخصی و زدن ماسک
- عدم حضور در مکانهای شلوغ و متراکم
- قطع سیگار و سایر مواد محرک و مضر
- کنترل آلرژی و رفلاکس معده
کاربرد آنتی بیوتیک ها فقط در موارد وجود عفونت باکتریهایی و تنها با صلاحدید پزشکان ، مفید خواهد بود و کاربرد خودسرانه و بدون لزوم آن باعث ایجاد عوارض جانبی و رخداد مقاومت دارویی خواهد شد .
خیلی از موارد گلودرد های خفیف در افراد عادی و با سیستم ایمنی طبیعی ، با انجام موارد ذکر شده و بدون نیاز به اقدام پزشکی خاص کنترل میشوند و تنها درصد کمی نیازمند مراجعه و پیگیری هستند .
بیماران خاص و دارای مشکلات زمینه ای و افراد خیلی مسن و ضعیف ، امکان بیشتری دارد که نیاز به کمکهای اضافی پزشکی و بستری پیدا کنند .
دکتر روحانگیز صفی خانی
جراح و متخصص گوش و حلق و بینی
دارای بورد تخصصی از دانشگاه تهران
عضو انجمن رینولوژی و جراحان سر و گردن